[III] Dotyk jesieni

Doktor Rivau i pan Leroy spojrzeli po sobie. Byli po części zdumieni tą nagłą przemową, a po części zirytowani, że jakaś młoda dziewczyna wtrąca się w ich „poważne” sprawy.

— Jeśli ciekawość kazała pannie podsłuchiwać naszą rozmowę, musiała panna także odnotować, że nasza sytuacja jest bez wyjścia. Przytułek jest przepełniony. Ludzie tam żyją i umierają w jednym wielkim tłoku — odezwał się jako pierwszy pan Rivau zasmuconym głosem, spoglądając na Bellę uważnie zza szkiełek swoich okularów.

Dziewczyna nie pokazała po sobie zawstydzenia.

— Owszem, słyszałam i tę część pańskiej rozmowy, jednakże nie rozumiem, dlaczego nie próbujecie im pomóc. Skoro tylu ludzi potrzebuje schronienia, ufundujcie kolejny przytułek.

Medyk kaszlnął z zaskoczeniem, a pan Leroy uniósł brwi, jakby słowa siostry jego nowej narzeczonej były godne politowania.

— Pannie łatwiej powiedzieć, a nam trudniej wykonać — odrzekł, uśmiechając się z kpiną. Nie był już tak przystojny i czarujący, jaki się zdawał w oczach Margot. Przeciwnie, z jego postawy biła wyniosłość i brak wrażliwości.

Wypite wino uderzało gorącem w policzki dziewczyny i budziło w niej odwagę. Prychnęła.

— Ludzie budują statki przemierzające morza, ludzie wynajdują lekarstwa na ciężkie przypadłości, a wybudowanie nowego przytułku wydaje się wam trudne? Jesteście wielkimi panami, macie w skarbcach wiele niepotrzebnych pieniędzy… — Bella spojrzała na nich z całą swoją stanowczością. — Waszym obowiązkiem jest pomoc potrzebującym.

— Proszę nas nie pouczać o obowiązkach, gdyż o swoich panna wie niewiele — rzucił jakby od niechcenia Leroy. Doktor Rivau skinął głową, pochwytując tę uwagę. 

— Damy nie wtrącają się do rozmowy niepytane.

— Damy nie mówią do dżentelmenów takim tonem — dodał Leroy, a w jego oczach błyskała drwina. Zdenerwowana Bella położyła ręce na biodrach, chcąc brzmieć poważnie i pogardliwie:

— A zatem panowie nie są dżentelmenami, skoro zamykają oczy na biedę i potrzeby tamtych ludzi. Traktujecie ich jak śmieci, które można wyrzucić! Gdzie jest wasza moralność? Gdzie wasze człowieczeństwo? Zapewniam, że nie wystarczy wdziać ładny frak, by zwać się człowiekiem!

Ledwie dziewczyna skończyła mówić, spostrzegła, że w salonie zapadła cisza, a wszyscy goście obserwują scenę przy kanapie. Zaniepokojony ojciec zastygł na swoim miejscu i spoglądał na córkę spod siwych, zmarszczonych brwi. Wyglądało na to, że najchętniej zakopałby ją teraz pod ziemią.

Pan Leroy wstał, z godnością poprawiając swój frak.

— Myślę, że ta dyskusja jest już zakończona — rzekł tonem tnącym jak lodowe noże. — Muszę państwa opuścić. Wybaczcie.

Na odchodnym nawet nie zaszczycił Belli spojrzeniem, jakby uważał, że dziewczyna jest nic nie wartą mrówką, która weszła mu na rękę i którą on właśnie strącił. Goście śledzili wzrokiem, jak wielmoża wychodzi z salonu, a za nim podąża jego brat, nawet nie pożegnawszy się z oczarowaną nim Brigiettą.

Doktor znów chrząknął, jak to miał w zwyczaju i przemieścił się do innej części salonu, aby porozmawiać ze swoją śliczną, wyrachowaną żoną. Bella natomiast cały czas stała w bezruchu, czując pulsujące pod jej policzkami ciepło i chłód w sercu. Przez wszystkie jej poplątane uczucia przebijała się jednak pewność, że zrobiłaby to po raz drugi, że broniłaby swoich poglądów nawet za cenę ośmieszenia.

— Chyba jesteś już zmęczona, siostrzyczko. — Do dziewczyny jako pierwszy zbliżył się Gaston. Z jego ust cuchnęło winem, a na twarzy dalej igrał ten niemądry wyraz, ale z oczu wydzierały się resztki przytomności. Widząc to, Bella nie zaprotestowała, kiedy brat chwycił ją za ramię i wyprowadził z salonu, z tego kotłowiska ciekawskich oczu i szepczących ust.

Na korytarzu było nieco chłodniej i ciemniej. Dziewczyna wreszcie mogła odetchnąć. Lokaj zbliżył się do nich z pytającym wzrokiem, ale Gaston oddalił go gestem dłoni.

— Och, siostrzyczko, jestem pijany, ale nigdy nie powiedziałbym takich głupot jak ty teraz.

— To nie były głupoty, tylko prawda.

Gaston prychnął.

— Obudź się…!

— Przestań! To nie ja śpię, tylko oni! Hipokryci! Nie cierpię ich! 
   — Ciszej! — Brat zerknął przelotnie w stronę salonowych drzwi, po czym wyszeptał kpiąco: — Myślisz, że ich to obchodzi? 
   — Nie! Jestem świadoma, że sama temu nie zaradzę, ale nie zaprzestanę próbować, bo czuję, że jest to właściwe. A jeśli nie potrafisz tego zrozumieć, po prostu mnie zostaw! — Bella czuła, jak żałośnie brzmią te słowa. Obróciła się więc na pięcie i zniknęła na schodach. Gaston nie podążył jej śladem, nie miał w tym żadnego interesu.  

Dopiero za zamkniętymi drzwiami pokoju Bella poczuła się nieco lepiej. Wiedziała, że stanęła na kruchym lodzie, że jej ojciec czerwienieje teraz z gniewu, że wzburzony pan Leroy może nawet odtrącić rękę Margot… Jednakże nie żałowała. Po raz pierwszy zrobiła coś według własnych reguł, po raz pierwszy nadała swoim myślom dźwięk, po raz pierwszy… była odważna.

*

Po zakończeniu przyjęcia do jej pokoju przyszedł ojciec. Bella poznała go po jego ciężkich, nerwowych krokach. Już za chwilę w księżycowym blasku wpadającym zza okna mogła ujrzeć całą postać siwego kupca. Był zmęczony wieloma godzinami spotkania towarzyskiego, a jednocześnie zagniewany obrotem spraw.

Ona sama siedziała już na łóżku i rozczesywała swoje brązowe, faliste włosy przed snem. Nie śpieszyła się zbytnio z tym zajęciem, bo czuła, że i tak nie zdoła zmrużyć oka.

— Dlaczego to zrobiłaś? — wydusił mężczyzna przez zaciśnięte zęby. Bella nawet nie drgnęła.

— Bo nie zamierzałam w tej sprawie milczeć, ojcze.

— Jesteś taka uparta, gorzej niż twoja matka! — Ojciec po raz kolejny użył tego samego argumentu. Wydawał zły i jednocześnie smutny. Wycelował w córkę palcem. — Przez ciebie, droga panno, najadłem się wstydu. Pani Foix będzie plotkować o nas przez miesiąc, czy ty wiesz, co to znaczy?!

Bella prychnęła, odkładając szczotkę na rzeźbiony w dębowym drewnie stoliczek. Zawsze korzyła się przed niezadowoleniem ojca… tej nocy jednak stała się silniejsza.

— Są rzeczy straszniejsze niż plotki.

— Masz rację, są! Pan Leroy opuścił nasz dom wielce niezadowolony, co on sobie teraz pomyśli? Może dojść do wniosku, że skoro jedna moja córka jest taka pyskata, druga też może być ciężka w obyciu, a wtedy… zerwie zaręczyny! To pragnęłaś osiągnąć? 

— Nie, ale jeśli chcesz znać moje zdanie, ojcze, nie podoba mi się, że Margot wyjdzie za takiego mężczyznę i wolałabym, by nie doszło do ich ślubu. — Dziewczyna starała się nie pokazać, że mimo wszystko czuje się nieco winna. Nie była zawistna, nie chciała niszczyć wymarzonego związku jej siostry. Pragnęła jedynie, aby ktoś wreszcie zaczął traktować ją poważnie.  

Piwne oczy mężczyzny rozszerzyły się, a potem błysnęły z oburzeniem.

— Ach, twoje zdanie, no właśnie, tu leży problem! Nie powinnaś go wypowiadać, nigdy. To zgubi nas wszystkich. — Ojciec przejechał rozeźlonym spojrzeniem po ciemnym pokoju, zatrzymując się na książce leżącej na biureczku. Jego głos stał się cichy i niepokojący: — Jovita popełnia błąd, pozwalając ci czytać. Te książki napełniają twoją głowę bzdurami, to się musi skończyć. Od dziś zabraniam ci brać do ręki jakąkolwiek lekturę. Zamknę przed tobą bibliotekę i każę ci się wreszcie nauczyć gry na fortepianie, zajęcia godnego damy!

Bella poczuła na karku dotyk chłodu.  

— Ojcze, nie możesz! Wiesz, że to moja jedyna rozrywka!

— Bez dyskusji, moja panno! Zacznij zachowywać się jak grzeczna dama, bo inaczej wylądujesz w zakonie. To moje ostatnie słowo.

I Hugo Maurice wyszedł, zabierając ze sobą książkę oraz nadzieję.

*

Margot była wściekła.

Bella widziała to rano w jadowitych spojrzeniach, jakie rzucała jej nad śniadaniowym stołem. Oczywiście nie przyjdzie jej do głowy, że gdyby pan Leroy zerwał zaręczyny, oznaczałoby to również brak jego uczucia dla niej. Brigietta jak zwykle brała przykład ze starszej siostry i także wydawała się niezadowolona. Siedzący na końcu stołu ojciec miał z kolei grobową minę, a Gaston wodził półprzytomnym wzrokiem po swoim talerzu — zapewne jeszcze do końca nie wytrzeźwiał. Bella postanowiła sobie, że nie będzie rozgrzebywać rodzinnej rany i po prostu przeczeka burzowy nastrój.  

Miało się jednak okazać, że tym razem jej wykroczenie było zbyt poważne. Obie siostry przez następne dni prawie nic do niej nie mówiły, poza kilkoma sztywnymi wymianami zdań. Zapewne wydawało im się, że Bella wszystko zniszczyła. Ojciec nigdy nie zwracał na swą najmłodszą córkę wielkiej uwagi, ale teraz jego oczy były jeszcze chłodniejsze. Bella pamiętała jego słowa o zakonie. Czy naprawdę mógłby ją odesłać i skazać na życie w samotności oraz kontemplacji, gdzie nie mogłaby się rozwijać? 

Dziewczynę bolało rodzinne odtrącenie, znacznie wyraźniejsze niż wcześniej. Miała wrażenie, że wszyscy nienawidzą jej za to, jaka była, a teraz nie mogła nawet szukać pocieszenia na kartach swoich ukochanych książek. Ojciec dopilnował, by w jej pokoju nie ukryła się ani jedna powieść, a biblioteczkę na trzecim piętrze kazał zamknąć na kłódkę. 

Ponieważ Bella nie mogła czytać, nieraz wkładała kapelusz i wybierała się do miasta, pragnąc wtopić się w tłum i stać się kimś innym. Spoglądała na dziesiątki odzianych w barwne suknie dam z uniesionymi dumnie podbródkami, na dżentelmenów, którzy uśmiechali się uprzejmie, na biedne, obszarpane dzieci wyciągające ręce po lichą monetę. Bella nigdy nie odmawiała im pomocy, choć kilka złotych talarków nie mogło naprawić świata. Dziewczyna szła wśród mrowia przechodniów, wyobrażając sobie, że jest jedynie przeźroczystym duchem.   

Nadchodziła jesień. 

Słońce robiło się coraz bledsze i znikało za chmurami, a szafirowe morze nieraz ryczało furią fal. Północny wiatr wzmagał na sile, uderzając w policzki. Bella często bywała także w samym porcie. Obserwowała kołyszące się na falach statki i pracujących w pobliżu ludzi w marynarskich strojach. Ci zawsze kłaniali jej się uprzejmie lub życzyli miłego dnia. Dziewczyna przychodziła tam tak często, że musieli zacząć o niej plotkować. Jednakże przebywanie w tym miejscu sprawiało jej dziwną satysfakcję. Pisk mew, szum fal, pośpiech marynarzy. I morze, bezkresne, szepczące słodkie obietnice. Bella mogłaby przemknąć niepostrzeżenie na pokład jednego z masztowców i ruszyć ku przygodzie. Wysadziliby ją na bezludnej wyspie, a ona by przetrwała albo została królową barbarzyńskiego plemienia. Pewnego dnia stąd odpłynę. Odpłynę, ojcze, do dalekich miejsc i więcej mnie już nie zobaczysz — myślała mściwie. Żadne z was mnie nie zobaczy.

Jednakże widok ojcowskich statków zawsze wytrącał ją z amoku. Przypominał, kim była i jak powinno wyglądać jej życie, bez głupich wymysłów. Dumą ojca były trzy okręty, obecnie przygotowywane do drogi w stronę odległego lądu, gdzie Hugo Maurice sprzedawał towary przemysłowe, ich źródło dochodów.

Najmniejszy statek o ciemnozielonej burcie nazywał się „Murena”, od groźnego stworzenia zamieszkującego morskie odmęty. Drugi, trochę większy, był pomalowany na szkarłat, a na jego dziobie wyrzeźbiono majestatycznego ptaka rozkładającego skrzydła — to jemu okręt zawdzięczał nazwę „Feniks”. Ojciec nieraz powtarzał, że statek ten jest wytrzymały i choćby musiał brnąć przez oko morskiego żywiołu, zawsze się z tego wyliże, zawsze powstanie niczym legendarny feniks z popiołów. Ostatni okręt był największy. Jego burta miała łagodny, jasnobrązowy kolor, a na dziobie wyrzeźbiono twarz ładnej, długowłosej kobiety, która otwierała usta, jakby do śpiewu lub modlitwy.

Bella wiedziała, że owa dama miała być Jovitą, jej matką, która zmarła cztery lata temu na chorobę płuc. Trudno było powiedzieć, czy człowiek tak przywiązany do dobrych interesów jak Hugo Maurice naprawdę kochał swoją żonę. Z całą pewnością jednak darzył ją sympatią i szacunkiem, gdyż swój najlepszy okręt ochrzcił jej imieniem.  

Teraz Bella przypatrywała się kładącemu na nią potężny cień masztowcowi, wyobrażając sobie, że pod jednym z żagli widzi postać smukłej kobiety o ciemnobrązowych włosach. Miała na sobie szykowną suknię z kwiecistym wzorem; jej loki rozwiewał wiatr… Bella chciała zapamiętać matkę jako urodziwą osobę o bystrym spojrzeniu i łagodnym uśmiechu, ale obraz ten szybko pożerało ich ostatnie, przesiąknięte bólem wspomnienie.

Jovita leżała wówczas w łóżku, słabsza niż kiedykolwiek. Skóra na jej twarzy była blada i naciągnięta jak u kościotrupa, a oczy — te pełne życia i fantazji oczy — teraz zasnuwała niepokojąca mgła. Kobieta niewiele już mówiła. Ostatnie dni znosiła z wyjątkowym spokojem, niebywałą szlachetnością, jak bohaterka jednej z jej baśni. Po pokoju niósł się jedynie jej chrapliwy, zmęczony oddech. Bella stała nad matką bezradnie wraz z resztą swojego rodzeństwa, a wszyscy zgodnie pochlipywali pod nosami. Gdy kobieta umarła, dziewczynce zdawało się, że miała anioła stróża, który właśnie uleciał do nieba, zostawił ją.    

Wiedziała, że i z oczu ojca lecą łzy.

Teraz jednak Bella nie mogła poddać się słabości. Była już dorosłą kobietą, a jej matka nie życzyłaby sobie, aby stała samotnie na pomoście i pogrążała się w żalu. Chciała, bym była taka, jaka jestem — pomyślała po raz kolejny z dumą. Inaczej nie dałaby mi książki.

*

— Kiedy nasze statki wyruszą? — spytała pewnego razu Bella, zwracając się do Gastona. Dzielił on z ojcem handlowe interesy, a po jego śmierci miał przejąć kupieckie obowiązki. Ponadto brat jako jedyny w domu traktował ją bez chłodu, gdyż nigdy długo się na nią nie gniewał.

— W przyszłym tygodniu.   

Bella zmarszczyła brwi, przypominając sobie o nadchodzącym jesiennym klimacie.

— Czy to nie za późno?

Gaston przechylił z rozbawieniem głowę i wzruszył ramionami.

— Co roku wypływają na ten szlak handlowy i co roku wracają. Nie przejmuj się, siostrzyczko. Ojciec wie, co robi. 

Bella tylko skinęła głową. Miała nadzieję, że kwestia interesów i pomyślnej zapłaty pochłonie ojca do tego stopnia, że złagodzi on swój stosunek do niej i zapomni o zakazie czytania książek. 
     Nie przeczuwała, co ją czeka. 

*

Tytuł rozdziału, adekwatny, prawda? :P

Pierwszy tydzień studiów za mną. Nie było tak źle :D Jestem zdumiona, że jeszcze znalazłam dziś czas na blogowanie. U większości nie mam zaległości, chociaż zostało mi jeszcze jedno opowiadanie do przeczytania u jednej z was ;) Obawiam się, że następne tygodnie nie będą już tak łagodne, niemniej postaram się tu zerkać. Trzymajcie się!